II. Meşrutiyet Döneminde Meslekî Bir Süreli Yayın: Deniz Gazetesi ve Analitik Fihristi

Osmanlı denizcilik tarihi araştırmalarında temel başvuru kaynaklarından biri de doğrudan konuya ilişkin olarak çıkarılmış olan süreli yayınlardır. Bu kapsamda başta Bahriye Nezareti olmak üzere resmi makamlar ile II. Meşrutiyet'in ilanı sonrası teşkil edilen bazı cemiyetler tarafından neşredilen gazete ve dergiler arasında denizcilik, donanma ve deniz ticareti temalı süreli yayınlar mevcuttur. Geç dönem Osmanlı denizcilik tarihi araştırmaları için önemli bir kaynak niteliğinde olan bu yayınlardan biri de çalışmamızın konusunu teşkil eden Deniz gazetesidir. Gazete, II. Meşrutiyet'in ilanı sonrası teşkil edilen cemiyetlerden biri olan Osmanlı Kapudân ve Makinistler ve Müntesibîn‑i Bahriyye Cemiyeti tarafından çıkarılmıştır. Cemiyetin başkanı olan Süleyman Nutki Bey tarafından yayımlanan gazetenin ilk sayısı 1 Şubat 1912, son sayısı ise 26 Eylül 1912 tarihlidir. Sekiz aylık bu süreçte toplam 35 sayı yayımlanan gazetenin niçin çıkarıldığı, Türk yayıncılık tarihi açısından önemi, nasıl bir yayın politikası takip ettiği sorularına bu çalışmada cevap aranacaktır. Deniz ticareti ve denizcilik tarihi çalışmalarında hatta Türk basın tarihinde şimdiye kadar gözden kaçmış bir sektör gazetesinin araştırmacıların dikkatine sunularak literatüre kazandırılması çalışmanın temel gayesi- dir. Bu amaçla öncelikle Bahriye Nezareti'nce yayımlanan ve Osmanlı Devleti'nde denizciliğe dair ilk süreli yayınlar olan Ceride‑i Bahriyye ve Mecmua‑i Fünûn‑ı Bahriyye ile II. Meşrutiyet'in ilanı sonrasında cemiyet ve kulüpler tarafından çıkarılan denizcilikle ilgili süreli yayınların genel bir değerlendirmesi yapılarak konunun bir bağlama oturtulması sağlanacaktır. Ardından Deniz gazetesinin yayımcısı Osmanlı Kapudân ve Makinistler ve Müntesibîn‑i Bahriyye Cemiyeti ve cemiyetin reisi Süleyman Nutki Bey'e dair malumat verildikten sonra gazetenin içerik analizi yapılarak analitik fihristi paylaşılacaktır.

One of the primary sources of reference for research on Ottoman maritime history are periodicals specifically published on this subject. These include periodicals published by official institutions, particularly the Ministry of the Navy, or by various associations founded after the declaration of the Second Constitutional Era. Among these publications, which are of significant value for research on the late Ottoman maritime period, is the Deniz Newspaper, the subject of this study. The Deniz Newspaper was published by the Ottoman Society of Captains, Machinists, and Maritime Engineers, one of the professional organizations established after the Second Constitutional Era. The newspaper was edited by Süleyman Nutki Bey, who also served as the association's president. The newspaper's first issue was dated February 1, 1912, and its last issue was dated September 26, 1912. Over the course of eight months, it produced a total of 35 issues. This study examines the motivations behind the Deniz Newspaper's publication, its significance within the context of Turkish press history, and its editorial policy. The primary objective of this study is to bring this sector‑specific publication, often overlooked in studies on maritime history, to the academic literature and to bring it to the attention of scholars. This study will first provide a general assessment of Ceride‑i Bahriyye, the first Ottoman maritime journal published by the Ministry of the Navy. It will then at- tempt to contextualize the topic by examining maritime‑themed publications published after the declaration of the Second Constitutional Era. Finally, a content analysis and analytical index of the newspaper will be presented.